سهم کشورهای جهان در میزان ظرفیت پنل خورشیدی نصب ‌شده

انرژی خورشیدی در دهه اخیر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تجدیدپذیر جهان شناخته شده و نقشی کلیدی در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایفا کرده است. کشورهایی مانند چین، آمریکا و هند با سرمایه‌گذاری‌های گسترده، جایگاه خود را به‌عنوان رهبران این حوزه تثبیت کرده‌اند. در این میان، ایران نیز هرچند با ظرفیت محدودتر، در تلاش است سهم خود را در بازار انرژی خورشیدی افزایش دهد و به سطح رقابتی در منطقه برسد.

جایگاه چین در جهان

در میان کشورها، چین با اختلاف چشمگیر رتبه نخست را در ظرفیت نصب‌شده پنل خورشیدی به خود اختصاص داده است. ظرفیت کل پنل‌های خورشیدی این کشور در سال ۲۰۲۴ از ٨٠٠ گیگاوات عبور کرد که تقریباً به اندازه کل ظرفیت ترکیبی بسیاری از کشورهای جهان است. چین با سیاست‌های حمایتی، سرمایه‌گذاری سنگین در صنعت تولید پنل، و توسعه مزارع خورشیدی در مقیاس گیگاواتی توانسته است هم تولیدکننده اصلی پنل خورشیدی در جهان باشد و هم بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آن.

رتبه امریکا و هند در جهان

در رتبه دوم، ایالات متحده آمریکا قرار دارد که با بیش از ۱۷۷ گیگاوات ظرفیت پنل خورشیدی نصب‌شده تا پایان ۲۰۲۴، به یکی از رهبران جهانی در توسعه انرژی تجدیدپذیر تبدیل شده است. آمریکا بیشتر تمرکز خود را بر ترکیب انرژی خورشیدی خانگی (rooftop solar) و نیروگاه‌های خورشیدی مقیاس بزرگ گذاشته است. ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا، تگزاس و فلوریدا نقش پررنگی در این پیشرفت ایفا کرده‌اند و سیاست‌های تشویقی مالیاتی و برنامه‌های دولتی باعث افزایش مشارکت بخش خصوصی در این حوزه شده است.

در جایگاه سوم جهانی، هند با حدود ٩٨ گیگاوات ظرفیت پنل خورشیدی نصب‌شده قرار دارد. هند طی یک دهه گذشته با اجرای برنامه ملی انرژی خورشیدی و هدف‌گذاری‌های بلندپروازانه توانسته است جایگاه خود را در میان کشورهای پیشرو تثبیت کند. مزارع خورشیدی عظیمی همچون پارک خورشیدی “بهیلا” و “پاوگادا” به تنهایی چندین گیگاوات ظرفیت تولید دارند. این کشور با توجه به وسعت جغرافیایی، شدت تابش خورشید و نیاز فزاینده به برق، ظرفیت بالایی برای رشد بیشتر دارد و انتظار می‌رود تا سال‌های آینده جایگاه دوم یا حتی رقابت با چین را دنبال کند.

سهم ایران بین کشورهای جهان

در مقایسه با این سه قدرت جهانی، ایران هنوز سهم ناچیزی در ظرفیت خورشیدی جهانی دارد. ظرفیت نصب‌شده پنل‌های خورشیدی ایران در اوایل ۲۰۲۵ به حدود ۷۸۰ مگاوات رسیده است؛ یعنی تقریباً کمتر از یک‌هزارم ظرفیت چین. با این حال ایران در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا جایگاه ششم را دارد و برنامه‌هایی برای افزایش ظرفیت تا ۱۰ گیگاوات طی چند سال آینده اعلام کرده است. اگر این اهداف محقق شود، ایران می‌تواند در منطقه به جمع سه کشور نخست برسد، اما فاصله با رهبران جهانی همچنان بسیار زیاد خواهد بود.